Hepimizin bildiği üzere çek, ticaret hayatının vazgeçilmezi haline gelmiş para yerine geçen bir  kıymetli evraktır. Çekin ödeme yönünden sağladığı kolaylıklar tartışmasızdır.  Bu denli önemli bir evrakı kaybettiğinizde elinizde ne gibi imkanlar var.

Çek İptali Davası:

Çeki herhangi bir nedenle kaybeden veya tahrif eden (örneğin çamaşır makinasında yıkamak gibi) kişi hamilin yerleşim yeri ya da ödeme yerindeki Asliye Ticaret Mahkemelerine başvurarak bu çekin zayi olduğunu belirten bir dilekçe ile çeki  iptal ettirebilmektedir.

Kimler açabilir?:  Bu davayı açmak için yetkili hamil olmak gerekmektedir. Yetkili hamil kimdir dersek; Hamiline yazılı çekte çeki elinde bulunduran, emre yazılı senette en son ciro kendisine yapılmış olan, nama yazılı çekte üzerinde adı bulunan yada en son tarihli temlik sözleşmesini ibraz eden kişidir.

Kime karşı açılır? Açılacak olan bu dava hasımsızdır yani davalı belirtilmeyecek yalnızca Mahkemeden çekin  iptali talep edilecektir.  Yargıtay’ın görüşüne göre çekin keşidecisi ( çeki düzenleyip ödeme yükümlülüğü altında olan kişi)  bu davayı açamayacaktır.  Çekin kaybolduğunun ispatı çeki kaybedene yüklenemez, yan, kaybı ispat etmeniz gerekmemektedir.  (Y11HD 25.06.2014 E.2014/6701 – K.2014/12060)

İptal kararlarında mahkeme çekin zayi olduğu yönündeki beyanları inandırıcı bulursa belli olmayan hamili ilan yoluyla, senedi mahkemenin belirlediği bir sürede ibraz etmesi için çağırır ve aksi halde iptal edeceğini belirtir. Mahkemenin belirlediği sürenin ardından ki bu süre en az 6 ay olarak belirlenebilir; iptaline karar verir.( TTK Madde 663)

Sonuçları : İptal kararını aldıktan sonra çek düzenleyene ve varsa bilgileri çekteki cirantalara  karşı hukuken çek bedeli kadar müracaat etme hakkınız doğar. Ayrıca; banka şubesinin her bir çek yaprağına ilişkin bankanın sorumlu olduğu tutarı müşterisine yansıtacağı sorumluluk bedeli de ortadan kalkmaktadır. Bankalar bu bedeli sistemlerinden düşürmek için çek kaybına dair mahkeme kararını mutlak suretle talep etmektedirler.

Ödeme yasağı koymak : Çek keşideci ya da hamilin elinden rızası dışında çıkmışsa keşideci muhataba yöneltilecek bir beyanla çekin ödenmesini yasaklayabilir.  Keşideci bu durumu muhataba bildirirse muhatabın çeki ödememesi gerekmektedir. Ödemenin yasaklanması için mahkeme kararı şart değildir, bildirim yeterli olacaktır. İstenirse mahkemeye çek iptali için başvurulduğunda bu ödeme yasağı ayrıca mahkemeden de talep edilebilir bu duruma bir engel yoktur. Ancak uygulamada bankalar ödeme yasağı için açılmış olan bir davanın belgelerini isterler.

Sonuç, olarak hem çekten kaynaklanan haklarınızı korumak, hem bankalara karşı çek yaprağına ilişkin maddi sorumluluk bedelinden kurtulmak ve hem de kayıp çekin kötüniyetli 3. Kişiler aracılığıyla kullanılmasına engel olmak için yukarıda yazılı olan iptal davasını açmanızda hukuki yarar bulunmaktadır.